راهنمای کامل واکسیناسیون سالمندان | کدام واکسن‌ها حیاتی‌اند؟
در این مطلب میخوانید:
تزریق واکسن یکی از مهمترین اقدامات مربوط به سلامتی سالمندان است. در واقع واکسیناسیون سالمندان می تواند از ابتلای آنها به بیماری های دشوار جلوگیری کرده و یا درجه حاد بودن بیماری را کنترل کند. بدن افراد در دوران سالمندی به تدریج دچار ضعف در برخی از عملکرد ها مانند سیستم ایمنی می شود. به همین دلیل در دوران سالمندی نیز مانند کودکی یک برنامه واکسیناسیون در سالمندان اهمیت دارد. در ادامه ضروری ترین واکنش های سالمندان را بررسی می کنیم.
چرا واکسیناسیون در دوران سالمندی اهمیت بیشتری دارد؟
در دوران سالمندی عملکرد بخشی از اعضای بدن به درستی انجام نمی شود. برای مثال جذب مواد مفید برای بدن از غذاها و روده کاهش پیدا می کند و یا عملکرد عضلات قلب و عروق آن دچار مشکل می شود. در این شرایط ابتلا به بیماری های سخت با علائم و نشانه های شدید می تواند خطری جدی برای سالمندان باشد. به همین دلیل واکسیناسیون سالمندان باید با دقت بسیار زیادی دنبال شده و طبق نظر پزشک فرد سالمند تمامی واکسن های مورد نیاز خود را دریافت کند.
لیست واکسن‌های ضروری برای سالمندان
واکسن های ضروری برای سالمندان در افراد مختلف و منطقه های مختلف یکسان نیستند. با این حال در ادامه بخشی از واکسن های ضروری برای سالمندان که برای اغلب افراد توصیه می شود را بررسی می کنیم.
واکسن آنفلوآنزا
واکسن آنفولانزا یکی از مهمترین واکسن هایی است که افراد سالمند باید دریافت کنند. افراد مسن بالای 65 سال تا حد زیادی در معرض خطر ابتلا به آنفولانزا و عوارض این بیماری هستند. از جمله عوارض جدی و مهم آنفولانزا می توان به ذات الریه، برونشیت، عفونت گوش و… اشاره کرد. بنابراین واکسن آنفولانزا یکی از واکسن‌های ضروری برای افراد مسن است که از تشدید بیماری های زمینه ای و مزمن آنها جلوگیری می کند.
واکسن ذات‌الریه (پنوموکوک)
بیماری ذات الریه ای که توسط باکتری پنوموکوک ایجاد می شود می تواند نتایجی مانند عفونت شدید ریوی، عفونت در خون، عفونت در مغز و نخاع شود. بیشتر عفونت های ناشی از ذات الریه خفیف هستند اما با این حال در افراد مسن عوارض این بیماری می تواند بسیار خطرناک بوده و حتی منجر به فوت فرد شود. در حال حاضر دو نوع واکسن برای ذات الریه وجود دارد که هردوی آنها تنها یک بار به افراد بالای 65 سال تزریق می شود.
واکسن شینگلز (زونا)
ویروس زونا که با نام های زوستر و هرپس زوستر شناخته می شود، هر ساله 1 میلیون نفر را در آمریکا درگیر می کند. ابتلا به این بیماری بستگی به آبله مرغان ندارد. در واقع هر فردی که یک بار آبله مرغان گرفته باشد و بهبود پیدا کرده باشد نیز ممکن است دچار زونا شود. از طرفی کودکان هم امکان ابتلا به این بیماری را دارند. البته هرچقدر سن افراد بیشتر باشد احتمال گرفتن زونا نیز بیشتر است. واکسن زونا برای مجوز مصرف در افراد 50 سال به بالا را دارد. اما طبق توصیه CDC برای افراد 60 سال و مسن تر تجویز می شود. این واکسن خطر ابتلا به زونا را تا 51 درصد کاهش می دهد.
واکسن دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه (Tdap)
ویروس سیاه سرفه یکی از خطرناک ترین عوامل برای نوزادان و کودکان خردسال و افرادی است که به طور کامل واکسینه نشده اند. این بیماری عوارض بسیار جدی و حتی کشنده دارد. در واقع در تمامی گروه های سنی امکان ابتلا به این بیماری وجود دارد؛ اما در سنین بالا خطر ابتلا به آن با برنامه واکسیناسیون سالمندان کاهش پیدا می کند. از جمله عوارض سیاه سرفه می توان به کاهش وزن شدید، بی اختیاری ادرار، از دست دادن هوشیاری و شکستگی دنده ها در اثر سرفه شدید اشاره کرد. واکسن این بیماری به صورت یک گروه واکسن از بیماری های خطرناک کزاز، دیفتری و سیاه سرفه به نام TDAP تولید می شود. این واکسن علاوه بر سیاه سرفه در برابر بیماری خطرناک کزاز نیز محافظت ایجاد می کند.
واکسن کووید-۱۹
کووید 19 یکی از جدیدترین ویروس های خطرناک است که جان بسیاری از افراد را تاکنون گرفته است. این بیماری در افرادی که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند و مسن تر هستند، شدید تر بوده و خطر بیشتری دارد. واکسن کرونا یکی از واکسن های ضروری در واکسیناسیون سالمندان است که در چند سری تزریق می شود.
واکسن هپاتیت B بزرگسالان
واکسن هپاتیت B نیز یکی از گزینه های مهم واکسیناسیون سالمندان است. این بیماری زمانی انتقال پیدا می کند که مایع بدن مانند خون، بزاق یا مایع منی از یک فرد آلوده به هپاتیت B وارد بدن فرد بعدی شود. دیالیز کلیه، تماس با خون و زخم های باز، استفاده مشترک از سوزن، تیغ و مسواک می تواند خطر ابتلا به هپاتیت B را افزایش دهد. تزریق واکسن هپاتیت B برای سالمندان یک بار در سه دوز انجام می شود. دوز دوم واکسن چهار هفته بعد از اولین دوز تزریق می شود. دوز سوم در پنج ماه بعد از دوز دوم انجام می شود. البته یک واکسن ترکیبی برای هر دو نوع هپاتیت به نام Twinrix وجود دارد که در 3 دوز در 6 ماه تزریق می شود.
واکسن هپاتیت A سالمندان
هپاتیت A یکی از واکسن های ضروری برای افراد مسن است. اهمیت تزریق این واکسن در افرادی که به بیماری های کبدی مبتلا هستن بیشتر است. معمولا افراد از طریق تماس نزدیک با فرد مبتلا به هپاتیت A و یا مصرف مواد مخدر دچار این بیماری می شوند. واکسن هپاتیت A یک بار در دو دوز در مدت شش ماه تزریق می شود.
زمان مناسب تزریق واکسن‌ها در سالمندان
اغلب مواردی که تا اینجا بررسی کردیم، لازم است در سنین 50 به بالا تزریق شوند. البته زمان دقیق تزریق آنها باید بر اساس شیوع بیماری، وضعیت سلامتی فرد، منطقه زندگی او و به طور کلی طبق نظر پزشک تعیین شود. سالمندان باید تمامی علائم مربوط به هر یک از این ویروس ها و بیماری های خطرناک را جدی گرفته و در اسرع وقت برای تزریق واکسن به پزشک مراجعه کنند.
سوالات متداول
1. کدام واکسن‌ها برای سالمندان الزامی است؟
تزریق واکسن هایی مانند کزاز، کووید 19، آنفولانزا و… برای اغلب گروه های سنی بسیار ضروری و مهم است. با این حال برنامه واکسیناسیون سالمندان باید طبق نظر پزشک معالج آنها تعیین شود.
2. آیا واکسیناسیون در سالمندان بی‌خطر است؟
بله واکسیناسیون از ابتلای سالمندان به بیماری های سخت و خطرناک جلوگیری کرده و سیستم ایمنی بدن آنها را مقاوم می کند.
3. آیا سالمندانی که بیماری مزمن دارند هم باید واکسن بزنند؟
بله در خصوص برخی از ویروس ها و بیماری هایی که تا اینجا بررسی شد، اهمیت واکسیناسیون بسیار بالا است. البته تداخل این واکسن ها با دارو های بیماری های مزمن باید توسط پزشکان بررسی شود.
4. چطور بفهمم چه واکسنی برای پدر یا مادر سالمندم لازم است؟
شما می توانید با اطلاع از واکسن هایی که قبلا دریافت کرده اند و مشورت با پزشکان و افراد فعال در حوزه تزریق واکسن از این موضوع مطلع شوید.
