مراقبت های بهداشتی سالمندان در منزل | راهنمای کامل برای مراقبین خانگی
در این مطلب میخوانید:
در جهان امروز که افزایش سن جامعه به وضوح دیده می شود، نگهداری و مراقبت های بهداشتی سالمندان به یک مسئله ی مهم تبديل شده است. در منازل بسیاری از ما سالمندانی زندگی می کنند که به علت کهولت سن یا بیماری در بستر هستند و به منظور کاهش فشار روحی، بهبود کیفیت زندگی و افزایش عزت نفس نیاز به مراقبت های بهداشتی ویژه ی دارند. در این نوشتار به نکات و مواردی به جهت افزایش آگاهی مراقبین و پرستاران سالمندان اشاره شده است.
ضرورت مراقبت های بهداشتی در منزل برای سالمندان و ارزیابی نیاز آن ها
ارزیابی نیاز سالمندان که اغلب توسط پزشک، روانشناس یا مددکار اجتماعی انجام می شود یک فرآیند حائز اهمیت است، با شناخت و درک نیازهای جسمی، روحی، اقتصادی و اجتماعی سالخوردگان می توان مراقبت های بهداشتی سالمندان را به بهترین نحوه ممکن ارائه کرد. انجام این ارزیابی نه تنها منتهی به عرضه خدمات ایده آل می شود بلکه در بهبود کیفیت سالمندان تاثیر مستقیمی دارد. در ادامه به جنبه های مهم ارزیابی خواسته های سالمندان اشاره شده است.
- سلامت جسمانی: با بررسی مشکلات پزشکی، سلامت عمومی، دارو و درمان و ناتوانی های سالمند می توان از نحوه ی مراقبت صحیح مطلع شد و محیطی مناسب و ایمن را ایجاد کرد.
- سلامت روانی: آنالیز شرایط روانی سالمند به شناخت وضعیت عاطفی و روانی، اضطراب و افسردگی او کمک خواهد کرد و بدین ترتیب مراقبت های بهداشتی سالمندان بر اساس احساسات و عواطف آنها انجام خواهد شد.
- نیاز های اجتماعی: در این مورد پزشکان ارتباط سالمند با خانواده، دوستان و غیره را شناسایی، و مقدار تعامل میان آنان را کنترل می کند. گاهی این ارتباط خیلی زیاد و گاهی خیلی کم است. یک پزشک می تواند حد استاندارد را تعیین کند.
- شرایط پزشکی: سالمندانی که دچار بیماریهای خاص همچون فشار خون بالا، دیابت و زوال عقل هستند نیاز به مراقبت های بهداشتی و مداخله های پزشکی دارند که پزشکان این مورد را با جدیت بیشتری ارزیابی می کنند.
- نیاز های محیطی: مددکار یا پزشک برای ارائه مراقبت های بهداشتی سالمندان در سطح استاندارد، باید محیط زندگی آنها را نیز بررسی کند. این بررسی شامل امنیت، راحتی،میزان دسترسی به خدمات اجتماعی و امکانات حمل و نقل اطراف منزل سالمند است.
بهداشت روانی و ارتباط اجتماعی سالمندان در منزل
بهداشت روانی و ارتباط اجتماعی سالمند در منزل یکی از ارکان اساسی مراقبت های بهداشتی سالمندان است، فعالیت در اجتماع، ارتباط کلامی با خانواده و دوستان و مشارکت در فعالیت های گروهی حس ارزشمندی و مفید بودن را برای این نسل با ارزش جامعه تلقی می کند. داشتن این احساس به نوعی یک بهداشت روانی است.
طبق مطالعات افرادی که روابط اجتماعی پر رنگ تری دارند دیرتر از دیگران دچار بیماری فراموشی می شوند، لذا با تقویت روابط خانوادگی، مشارکت در فعالیت های اجتماعی، عضویت در گروه های ورزشی و فرهنگی و … می توانند از بروز این انزوا جلوگیری کنند. البته که حضور در مراکز اجتماعی و برقراری ارتباط با سایر سالمندان نیز نقش پررنگی در این زمینه دارد. شاید برایتان جالب باشد که آموزش کار با تلفن همراه نیز همین نتیجه مثبت را در بر دارد. بدیهی است که در کنار این اقدامات، مراقبت های بهداشتی سالمندان نیز باید به بهترین شکل ممکن انجام شود.
ناگفته نماند کاهش احساس تنهایی، بهبود سلامت روان و افزایش میزان رضایت از زندگی در سالمندان وابسته به ارتباط کلامی و عاطفی آن ها است. با ایجاد ارتباط کلامی علاوه بر ساختن فرصتی برای انتقال تجربیات و دانش ارزشمند سالمندان به نسل های جوان شاهد افزایش عزت نفس، احساس ارزشمندی، افزایش بهبود کیفیت زندگی و تقویت سلامت جسمی در این عزیزان خواهیم بود.
افزایش سن در افراد می تواند به تدریج در حفظ فعالیت های فیزیکی و ارتباطات اجتماعی تداخل ایجاد کند. بنابراین افزون بر راه حل هایی که پیش تر آنها را ذکر کردیم انجام کارهایی به ظاهر ساده مثل کتاب خواندن می تواند تاثیر فوق العاده ای را بر این افراد بگذارد. باغبانی و پیاده روی های روزانه نیز همین نتیجه را در بر دارند. بدیهی است که سالمند شما اگر در حفظ فعالیت های فیزیکی خود کوشا باشد، برای بهداشت فردی خود نیز تلاش می کند.
مراقبت های ویژه در شرایط خاص (مانند زخم بستر، بیماری های مزمن، بی اختیاری)
سالمندانی که به دلایلی همچون کهولت سن، ناتوانی و یا بیماری های لاعلاج دچار محدودیت های حرکتی، شناختی و یا عاطفی شده اند نیازمند دریافت خدمات ویژه تری هستند. مراقبت های بهداشتی سالمندان در شرایط خاص شامل جنبه های روانی، فیزیکی و اجتماعی فرد است که در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است.
- پیشگیری از زخم بستر: در سالمندانی که بستری هستند و یا به دلیل عدم تحرک دائماً بر روی تخت دراز کشیده اند زخم بستر می تواند وضعیت را وخیم تر کند. برای پیشگیری از ایجاد این مشکل کافیست از تشک های مخصوص استفاده شود و به صورت منظم و دائمی وضعیت خوابیدن بیمار تغییر کند.
- نظافت بیمار: تعداد دفعات شستشوی بیمار به وضعیت عمومی و ویژگی های فردی وی بستگی دارد، در صورتی که شخصی دچار بی اختیاری ادرار باشد نیاز است که پس از هر بار اجابت مزاج شستشو داده شود.
- مراقبت از نواحی آسیب پذیر بیماران: ممکن است سالمند شما از قبل دارای برخی بیماری ها باشد. در این صورت باید پارامتر هایی مثل فشار خون، قند خون، اجتناب از آسیب و ضربه دوباره بر او اعمال شود.
- مراقبت از بیماران آلزایمری و قلبی: ایجاد محیط امن و ارائه حمایت عاطفی بهترین درمان برای این افراد است. البته که استفاده از دارو ها، رژیم غذایی سالم، کنترل استرس، ایجاد محیط امن از جمله مراقبت های بهداشتی سالمندان است.
- شستشوی ملحفه ها: یکی دیگر از نکات ویژه که باید به آن توجه اساسی شود شستشوی ملحفه ها است، در این صورت از زیاد شدن باکتری و عفونت جلوگیری می شود. برای این منظور بهتر است نیم ساعت الی یک ساعت پس از خوراندن مسکن به بیمار او را از روی تخت جابجا کرده و ملحفه ها را بشویید، حفظ ایمنی و امنیت سالمندان در زمان جابجایی نکته بسیار مهمی است که باید به آن بسیار دقت شود.
وظایف اصلی مراقبین سالمندان در خانه
انجام امور روزمره فرد سالخورده همچون بهداشت شخصی بیمار، تنظیم دارو ها، مداومت در تراپی ها، تغذیه صحیح، کمک به فعالیت های روزانه و … جزو مهم ترین وظایف مراقبین سالمندان در خانه است. این افراد با آگاهی و تجربه لازم می توانند نیازهای فرد سالمند را پاسخ دهند و با ارائه دقیق مراقبت های بهداشتی سالمندان طبق دستورالعمل های پزشک وظیفه خود را به خوبی انجام دهند.
مراقبت بهداشتی روزانه شامل بهداشت پوست، دهان و دندان، مو و ناخن
مراقبت های پوستی، کوتاهی مو و ناخن، مسواک زدن و حمام کردن طی برنامه ریزی و زمانبندی مشخص یکی از مهم ترین وظایف مراقبین سالمندان است. انجام این کارها در حفظ سلامت روحی، روانی و جسمی سالخوردگان بسیار اهمیت دارد.
پیگیری وضعیت سلامت عمومی
برای پیگیری وضعیت سلامت عمومی ضربان قلب سالمند باید به طور مرتب چک شود. قند خون و اکسیژن خون نیز در همین دسته قرار می گیرند. البته که این اقدامات به تنهایی کافی نیستند. پرستار باید به نشانه های فیزیکی و روحی بیمار نیز توجه کافی داشته باشد. خوراندن دارو ها در زمان بندی مشخص نیز همیشه تاثیر مثبت داشته است. انجام این فعالیت ها به طور مداوم در نهایت منجر به بهبود وضعیت سلامت عمومی سالمند و افزایش حس رضایت او از زندگی خواهد شد.
تغذیه سالم و بهداشتی برای سالمندان
در فهرست مراقبت های بهداشتی سالمندان، مراقبین سالمندان موظف به تهیه اقلام و پخت وعده های غذایی مفید و سالم هستند، عمل به دستورات پزشک سالمند و مدیریت زمان صرف غذا و مصرف دارو ها نیاز به دقت و توجه کافی مراقبین دارد. در برخی مواقع پرستاران با جايگزين کردن وعده های سالم علاوه بر ایجاد رضایت فردی بیمار در حفظ سلامت جسمانی آن ها اثر می گذارند. در ادامه جمع بندی از مهم ترین وظایف مراقبین سالمندان را خدمتتان ارائه می کنیم.
- توجه به نیاز های پزشکی
- رفع درخواست های اساسی
- انجام امورات سبک و روزمره خانه
- توجه به زمان مصرف دارو ها
- پخت و آماده سازی وعده های غذایی سالم
- کمک به جابجایی سالمند و رعایت برنامه های مراقبتی
سوالات متداول
چطور می توان از زخم بستر در سالمند بستری جلوگیری کرد؟
با تغییر وضعیت بدن بیمار هر ۲ الی ۳ ساعت یکبار، استفاده از تشک های مخصوص و بالش های نرم، تمیز و خشک نگه داشتن بیمار، استفاده از کرم و پمادهای محافظتی برای پوست، ماساژ ملایم و صحیح پوست، رعایت رژیم غذایی مناسب می توان از زخم بستر سالمند بستری جلوگیری کرد.
چه مراقبت های بهداشتی روزانه ای برای سالمندان در خانه لازم است؟
کمک به سالمند در زمان تعویض لباس، حمام کردن، مسواک زدن و سایر موارد جزو مراقبت های بهداشتی روزانه ای سالمند محسوب می شود.
